Berkyaruk’un Taht Mücadelesi
Melikşah‘ın ölümünden sonra Berkyaruk, Muhammed Tapar, Tutuş ve Terken Hatun’un 5 yaşındaki oğlu Mahmud aynı anda tahta aday olmuştur. Yani Melikşah‘ın ölümü ile beraber ortaya 4 aday çıkmıştır, Melikşah‘ın veliaht olarak bıraktığı kişi Berkyaruk‘tur. Berkyaruk babası öldüğünde Nizamülmülk’ün oğulları ve ordunun çoğunluğu tarafından 1092 yılında Rey’de sultan ilan edilmiştir. Berkyaruk sultan ilan edildiğinde 14 yaşındadır. Terken Hatun ise henüz 5 yaşında olan oğlu Mahmud için ordunun bazı komutanlarından Bağdat’ta biat almıştır. Taht mücadelesi öncesinde Muhammed Tapar meliklik yapmaktadır, Berkyaruk farklı anneden olan kardeşi Muhammed Tapar‘ın bu görevine devam etmesine müsaade etmiştir. Muhammed Tapar gücünü toparladıktan sonra taht mücadelesine atılmıştır.
Terken Hatun ile Mücadele
Halife bu mücadelede her ne kadar tarafsız kalmak istese de Terken Hatun’un kendisini tehdit etmesi sonrası Mahmud’u sultan ilan etmiş ve adına hutbe okutmuştur. Bu duruma Nizamiye Medreselerinin rektörü konumunda diyebileceğimiz İmam Gazali karşı çıkmıştır ve biatların geçersiz olduğu yönünde fetva vermiştir. Terken Hatun giriştiği bu mücadeleden vazgeçmediği için oğlu Mahmud ile beraber yakalanıp ikisi de öldürülmüştür. Bu olay sonrasında Mahmud’a biat eden komutanların Berkyaruk tarafına geçtiklerini görmekteyiz. Böylelikle Berkyaruk kalan diğer iki taht adayına karşı güç kazanmıştır. ilk bir yıllık süre içerisinde Terken Hatun meselesi halledilmiştir.
Tutuş ile Mücadele
1092-1093 yılları arasında Tutuş Suriye bölgesinin çevresindeki özellikle Büyük Selçuklu hakimiyetinde olan Kuzey Irak bölgesini kendi hakimiyetine almıştır. Tutuş bu dönemlerde taht iddiası içerisinde değildi dolayısıyla Berkyaruk bu duruma sessiz kalmayı tercih etmiştir. Tutuş, 5 yaşındaki Mahmud sultan olamıyorsa 14 yaşındaki Berkyaruk da sultan olamaz der ve bu söylem ile tahtta hak iddia eder. Tutuş’un bu söylemine iki güçlü komutan karşı çıkmıştır. Bu komutanlar Aksungur ile Emir Bozan’dır. Bu iki komutan Tutuş’u durdurmayı başarmışlardır. Tutuş hak iddiasını geri çekmedi ama Rey’e de ilerleyemedi. 1094 yılına kadar beklemiştir bu sırada Aksungur ve Emir Bozan’ı bir hile ile öldürtmüştür. Tutuş tekrardan sultanlığını ilan edip bu sefer Rey şehrine yürümüştür ve şehri kuşatmıştır. Kuşatma başarısız olmuştur, Tutuş bu savaşta yenilmiştir ardından yakalanıp öldürülmüştür. Böylelikle 1095 yılında Tutuş meselesi kapanmıştır.
Taht Mücadelesi Sonrası Berkyaruk
Berkyaruk ancak Tutuş meselesini kapattıktan sonra tahtını sağlama almıştır. Tutuş’un ölmesi ile beraber Suriye olayları ortaya çıkmıştır. Tutuş’un iki oğlu vardır, Rıdvan ve Dukak. Babalarının davasını onlar devam ettirmek istemişlerdir bu da bir iç karışıklık doğurmuştur. Rıdvan ve Dukak’ın çıkardıkları karışıklıklardan sonra Fatımiler bunu fırsata çevirip Kudüs’ü almışlardır. Kudüs’ün Fatımilerin eline geçmesi gelecekte Kudüs’ün Haçlıların eline geçmesine sebep olacaktır.
Berkyaruk sarayda bulunan Süleyman Şah’ın oğullarını Anadolu’ya serbest bırakmıştır. Mecidiyeköy eskort
Çünkü Yabgulu Türkmenleri en iyi idare edecek olanlar bu kişilerdir. Yabgulu Türkmenler Anadolu’da Haçlı Ordusu ile Maltepe eskort
savaşmışlardır ve 500.000 Haçlı öldürülmüştür. Ertesi yıl Haçlılar bu sefer şövalyeler ve lejyonlardan oluşan 500.000 kişilik orduyla Kudüs’e doğru yola çıkmıştır. Haçlılar 1098 yılında Urfa Haçlı Kontluğu, Antakya Haçlı Prensliği ve Kudüs Haçlı Krallığı olmak üzere üç devlet kurmuşlardır. İşte bu sonuçlar yaşanan iç mücadelenin ve Suriye olaylarının doğurduğu sonuçlardır.
Muhammed Tapar 1099 yılında Berkyaruk‘un güneyde meşgul olmasını ve başkent Rey’in boş olmasını fırsat bilerek Rey’i işgal edip sultanlığını ilan eder. Devletin zaten bir iç mücadelede ve zor durumda olduğunu gören Berkyaruk Rey’e gitmez onun yerine Horasan’a çekilir. Muhammed Tapar 1 yıl boyunca Rey’de hüküm sürmüştür. Berkyaruk 1101 yılında Muhammed Tapar ile savaşa girer ve bu savaşı kazanır. Gerçekleşen bu savaştan sonra Muhammed Tapar Horasan’da bulunan kardeşi Sencer‘in yanına sığınır. Abbasi Halifesinin ve İslam Alimlerinin devreye girmesiyle bu savaş durdurulur ve bir antlaşma yapılır. Berkyaruk Büyük Sultan kabul edilir, Muhammed Tapar ise Azerbaycan-Musul-Kerkük bölgesinin meliki olur. Pek çok tarihçi bu olayı Selçukluların ikiye ayrılması olarak görmektedir. Bu anlattıklarımız dışında Berkyaruk‘un öldüğü 1104 yılına kadar önemli bir olay yaşanmamıştır.