Doğu Bloku Oluşumu
Doğu Bloku; ABD’nin Truman Doktrini ve Marshall Planı ile beraber Sovyetlere karşı başlattığı komünizmin önünün kesilmesi hareketine karşı, SSCB liderliğinde komünist rejimi benimseyen devletler tarafından oluşturulan bloktur. Bu blok Demir Perde veya Sovyet Bloku şeklinde de tanımlanmaktadır. Bu bloktaki ülkelerin ortak amacı Batı Bloku ve emperyalizme karşı bir arada sosyalizmi savunmaktır. Bu ortak amaç çerçevesinde kendi aralarında birtakım teşkilatlar oluşturmuşlardır. Bu teşkilatların geneli ABD’ye karşı hamle olarak ortaya çıkmıştır. Kominform 1956 yılında, Comecon ve Varşova Paktı ise 1991 yılında kapatılmıştır.
Kominform
Komünist devletler ve farklı ülkelerdeki aynı ideolojiyi benimsemiş siyasi partiler tarafından 1947 tarihinde kurulmuştur. Merkezi Belgrad’dır, Amerikan emperyalizmine özellikle Truman Doktrini ve Marshall Planı’na karşı olarak kurulmuştur. Üyeleri arasında SSCB, Bulgaristan, Romanya, Yugoslavya, Çekoslovakya, Polonya gibi ülkelerin yanında İtalya ve Fransa gibi ülkelerdeki komünist siyasi partiler bulunur. Diğer ülkelerle arasında fikir farklılıkları bulunan Yugoslavya 1948 yılında Kominform’dan çıkarılmıştır. 1956 Yılında ise Kominform lağvedilmiştir.
Comecon
Bir başka Doğu Bloku teşkilatı da Comecon‘dur, açılımı ise Karşılıklı Ekonomik Yardımlaşma Konseyi‘dir. Komünizmi benimsemiş ülkeler arasındaki ekonomik, iktisadi iş birliğini gerçekleştirmeyi amaçlar. ABD’nin hazırladığı Marshall Planı’na karşılık olarak SSCB Dış İşleri Bakanı Molotov’un hazırladığı Molotov Planı ile 1949 yılında Moskova’da kurulmuştur. Amaçları ise; Hammaddelerin yönetimini ve dağıtımını kontrol etmek ve yönetmek, üye olan ülkeler arasındaki ticareti geliştirmek, toplu ekonomik kalkınma için planlar hazırlamak, bilimsel ve teknik alanlardaki araştırmalarda iş birliği yapmaktır. Üyeleri arasında; SSCB, Bulgaristan, Polonya, Çekoslovakya, Romanya, Macaristan gibi ülkeler bulunmaktadır. Ayrıca bu teşkilatın üye olmayan gözlemcileri ve ticari ortakları da mevcuttur. Arnavutluk, Yugoslavya, Doğu Almanya, Moğolistan, Küba ve Vietnam ise sonradan katılanlar arasındadır. SSCB’nin dağıldığı yıl olan 1991 yılında bu teşkilat kapanmıştır.
Varşova Paktı
Varşova Paktı; Karşılıklı dostluk ve işbirliği amacıyla SSCB, Arnavutluk, Romanya, Doğu Almanya, Polonya, Macaristan, Çekoslovakya ve Bulgaristan ülkelerinin kurucusu olduğu 1955 yılında Varşova’da imzalanan askeri ve siyasi antlaşmadır. Komuta kontrol merkezi Varşova, askeri harekat merkezi ise Moskova’dır. Varşova Paktı NATO’ya tepki olarak Doğu Bloku ülkeleri arasında kurulmuştur. 1955 yılından, kapandığı tarih olan 1 Temmuz 1991’e kadar çeşitli bölgelerde çeşitli askeri harekatlar düzenlemiştir.