Fetret Devri Gelişmeleri
Fetret Devri, Osmanlı Devleti için en önemli dönüm noktalarından birini teşkil eder. Çünkü Osmanlı Devleti bu dönem içerisinde yıkılmanın, parçalanmanın eşiğine gelmiştir. Bunun sebeplerine baktığımızda ise Ankara Savaşı‘nın kaybedilmesi, Padişah Yıldırım Beyazid’in esir düşmesi, Şehzadelerin aralarındaki taht mücadelesi, itaat altına alınan beyliklerin tekrar kurulmasıyla Anadolu’daki siyasi birliğin parçalanması gibi sebepler karşımıza çıkar. Fetret Devri genel olarak 1402 yılında Ankara Savaşı‘nın kaybedilmesiyle başlatılır. Fetret; karışık düzenin hakim olduğu, otoritenin bulunmadığı dönem anlamına gelmektedir.
Yıldırım Beyazid’in altı oğlundan beşi Ankara Savaşı‘nda bulunmuştur. Bu oğullar; Süleyman Çelebi, İsa Çelebi, Mehmed Çelebi, Musa Çelebi ve Mustafa Çelebi’dir. Süleyman Çelebi muharebenin kaybedildiğini görünce vezir-i azam ve yeniçeri ağası ile beraber savaş alanından uzaklaşmıştır. İsa Çelebi Balıkesir taraflarında saklanmış, Mehmed Çelebi ise Amasya’ya kaçmıştır. Musa ile Mustafa babaları Yıldırım Beyazid ile beraber esir düşmüşlerdir.
Timur’un amacı tek ve güçlü bir Osmanlı Devleti yerine kendisine bağlı kalacak küçük beylikler oluşturmaktır. Bu sebeple Anadolu’da daha önce hakimiyet altına alınmış tüm beylikler tekrardan kurulmuştur. Geriye kalan topraklar da Timur tarafından dört Osmanlı şehzadesi arasında pay edilmiştir. Timur Anadolu’yu terkederken Mustafa Çelebi’yi kendi yanında götürmüştür. Ankara Savaşı sonrası ilk önce Bursa’ya uğrayıp hazineyi alan ve Çanakkale üzerinden Edirne’ye giden Süleyman Çelebi’ye Rumeli toprakları verilmiştir. İsa Çelebi’ye Balıkesir ve çevresi, Mehmed Çelebi’ye Amasya, Musa Çelebi’ye de Bursa toprakları verilmiştir. Bu yaşanan hadiselerden sonra dört şehzade de saltanat iddia etmiştir ve şehzadeler arasında saltanat mücadelesi yaşanmıştır. Bu mücadelelerin şiddetli olarak yaşandığı zaman aralığına da Fetret Devri denilmektedir.
Saltanat Mücadeleleri
İsa Çelebi – Musa Çelebi Mücadelesi
Timur Anadolu’dan çıktığı zaman Anadolu serbest kaldı ve Fetret Devri saltanat mücadeleleri o zaman başladı. Anadolu’da hareketlilik İsa Çelebi ile Musa Çelebi arasındaki çatışmalar ile başlamıştır. İsa ile Musa arasındaki çatışmalarda Musa Çelebi yenilmiştir ve İsa Çelebi Bursa’ya gelip adına hutbe okutmuştur. Musa bu mücadeleyi kaybedince bir süre Anadolu’da gezip sonra ise Karamanoğulları Beyliğine sığınmıştır.
Mehmed Çelebi – İsa Çelebi Mücadelesi
Diğer bir mücadele ise Mehmed Çelebi ile İsa Çelebi arasında yaşanmıştır. Mehmed Çelebi çok sevilen bir şehzadedir ve kısa süre içinde düşük asker sayısını İsa Çelebi’nin asker sayısına eşitlemiştir. Bunun üzerine Mehmed Çelebi, İsa Çelebi’ye saldırmıştır ve onu yakalatıp boğdurtmuştur. Ardından Mehmed Çelebi Bursa’ya gelip adına hutbe okutmuştur.
Mehmed Çelebi – Süleyman Çelebi Mücadelesi
Mehmed Çelebi yaşanan bu olaylardan sonra Rumeli’de bulunan Süleyman Çelebi’ye haber gönderir ve belki de Fetret Devri‘ni bitirecek çift başlı bir yönetim teklifinde bulunur. Teklife göre Rumeli’nin yönetimi Süleyman Çelebi’de, Anadolu’nun yönetimi ise Mehmed Çelebi’de olacaktır. Bu teklif ordunun büyük bir kısmını yanında bulunduran Süleyman Çelebi tarafından reddedilir. Süleyman ordusu ile beraber Anadolu’ya geçip Bursa üzerine gitmiştir. Buna karşılık Mehmed Çelebi ilk önce Ankara’ya sonra da Amasya’ya kaçmak zorunda kalmıştır. Süleyman, Mehmed’i Amasya’ya kadar kovalayıp geri dönmek zorunda kalmıştır.
Musa Çelebi – Süleyman Çelebi Mücadelesi
Süleyman Çelebi’yi geri döndürmek zorunda bırakan olay ise Mehmed’in abisi Musa ile yapmış olduğu plandır. Bu plana göre; Mehmed ve Karaman Beyi Musa Çelebi’ye destek verecek ve Musa Rumeli’ye gönderilecek, Rumeli’nin yönetimi Musa Çelebi’de olacak Anadolu’nun yönetimi ise Mehmed Çelebi’de olacak. Musa Çelebi, Eflak Beyinin kızı ile evlendi ve Sırplarla akraba oldu. Musa Rumeli’de kısa süre içinde destekçi topladı ve Edirne’ye doğru yola çıktı. İşte bu haberi alan Süleyman Çelebi geri dönmek zorunda kalmıştır. Musa Çelebi Edirne’de sarayı basmıştır, Süleyman Çelebi kaçmak zorunda kalmıştır yolda ise köylüler tarafından yakalanıp öldürülmüştür.
Mehmed Çelebi – Musa Çelebi Mücadelesi
Musa Çelebi’nin Anadolu’ya geçişi söz konusu değildir. Bütün antlaşmalar Musa Çelebi tarafından feshedilmiştir. Musa Antalya eskort
tarafından İstanbul’un karadan kuşatıldığı ve Bizans topraklarının talan edildiği biliniyor. Mehmed Çelebi Bizans üzerinden Rumeli’ye geçmiştir. Mehmed ile Musa’nın ilk karşılaşmalarında kesin bir Musa Çelebi zaferi vardır çünkü Rumeli’de çok fazla askeri vardı. Çelebi Mehmed biraz ankara eskort
toparlandıktan sonra daha planlı bir şekilde Musa Çelebi’ye saldırmıştır ve bu sefer Musa Çelebi’nin ordusu dağıtılmıştır. Musa Çelebi ele geçirilmiştir ve boğularak öldürülmüştür.
Böylelikle Fetret Devri içerisinde dört şehzade arasında yaşanan bu saltanat mücadelesinden Mehmed Çelebi galip çıkmıştır ve tek başına Sultan olmuştur.
Kısaca Mehmed Çelebi Dönemi İcraatları
Mehmed Çelebi Rumeli’de tüm sınırlara akın emri vermiştir. Esas büyük sefer ise Anadolu üzerine yapılmıştır. Anadolu’da tekrar kurulan beylikler itaat altına alınmıştır. Osmanlı Devleti toparlanmaya çalışırken Şeyh Bedreddin isyanı çıkmıştır. Börklüce Mustafa ve Torlak Kemal halka zenginlik vaad ederek mürit toplamışlardır. Şeyh Bedreddin ismini kullanarak din görünümlü ama siyasi amaçları olan bir isyan çıkarmışlardır. Sonuç olarak çok kayıp yaşanmasına rağmen zorla da olsa isyan bastırılmıştır.