Ayastefanos Antlaşması Nedir?
Ayastefanos Antlaşması, 93 Harbi yani 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşı sonunda imzalanan antlaşmaya verilen isimdir. 3 Mart 1878 tarihinde Yeşilköy’de imzalanmıştır. Osmanlı Devleti açısından çok ağır maddeler içermektedir. Bu antlaşma diğer Avrupalı Devletler tarafından kendi çıkarlarına zararlı görüldüğü için kabul edilmemiştir, yürürlüğe girmemiştir.
Antlaşmanın İçeriği ve Maddeleri
– Ayastefanos Antlaşması, Rusların hemen hemen bütün isteklerinin gerçekleştiği bir antlaşmadır. Osmanlı Devleti açısından çok ağır şartlar içerir.
– Sırbistan, Romanya ve Karadağ tam bağımsız olacak ve sınırları genişletilecek.
– Bulgaristan Prenslik haline getiriliyor. Sınırları çok genişliyor. Rusya bütün planını Bulgaristan üzerine kurmuştu ve bu plana uygun olarak büyük bir Bulgaristan ortaya çıkartıyor. (Avrupa’yı en rahatsız eden madde de zaten Büyük Bulgaristan maddesidir.)
– Antlaşmanın 16. Maddesine göre Ermenilerin yaşadığı altı vilayette Osmanlı Devleti ıslahatlar yapacak ve Ermenileri koruyacak.
– Bosna-Hersek, Avusturya kontrolünde iç işlerinde bağımsız olur.
– Osmanlı Devleti, Rusya’ya savaş tazminatı ödemek zorundadır. Bu tutar (Bir milyar dört yüz milyon) 1.400.000.000 Rubledir.
– Rus Çarı, Osmanlı Devleti’nin mali durumundan dolayı bu tutarın (Bir milyar yüz on milyon) 1.110.000.000 Ruble tutarından vazgeçer bunun karşılığında Kars-Ardahan-Batum’u alır.
Bu Antlaşma Neden Kabul Görmedi?
Ayastefanos Antlaşması özellikle iki devleti çok rahatsız etmektedir. Bu devletler Avusturya ve İngiltere’dir.
Avusturya’nın amacı Adriyatik Denizine çıkmak ve demir yolu ile Selanik’e ulaşmak. Bu sebeple Sırbistan ve Bulgaristan kurulmasından rahatsızdır.
İngiltere rahatsız çünkü Ege’ye yeni bir devlet daha ortak olacak. Balkanlarda Slav olmayan diğer Hristiyan milletler yok olma tehlikesi yaşayacak. Osmanlı Devleti tamamen Rusya kontrolüne girmiş olacak. Savaş tazminatı olarak alınan yerler İngiliz sömürge yollarını tehdit edecek.
Böylelikle bu iki devlet öncülüğünde diğer devletlerin de katılımıyla Ayastefanos Antlaşması yerine daha geniş katılımlı bir kongre isteniyor.
Bu antlaşma geçersiz kılınıyor ve Berlin Kongresi toplanıyor bu kongre sonucunda Berlin Antlaşması kabul ediliyor.