Mezopotamya Uygarlıkları

Sümerler

Sümerler tarihte bilinen en eski uygarlığı temsil etmektedir. Bu uygarlık Mezopotamya bölgesinde M.Ö. 3500’lü yıllarda ortaya çıkmıştır. Kökenleri konusu tartışmalıdır, Türk olduklarını öne süren tarihçiler olduğu gibi Hint-Avrupa kökenine dayandıran tarihçiler de mevcuttur. Çoğu kişinin bildiği üzere yazının mucidi olan uygarlık Sümerlerdir. Bugün bildiğimiz alfabeden farklı olarak yumuşak kilin üzerine çivi yazısını kullanmışlardır. Tarıma dayalı ihtiyaçların kayıtlarının tutulması ihtiyacı yazının bulunmasını sağlamıştır. Tarım zamanlarının hesaplanması astronomi ve matematik alanındaki ihtiyaçları da gözler önüne sermiştir. Bu uygarlık Ziggurat denilen çok yönlü sosyal yapıyı kullanmıştır. Sümerler hakkındaki daha geniş bilgi içeren yazımıza tıklayarak gidebilirsiniz.
(Bkz. Sümerler)

İlk Yazıyı Bulan Sümerler

Akadlar

Akadlar M.Ö. 2500’lü yıllarda orta Mezopotamya’da ortaya çıkmışlardır. Sami kökenli oldukları kabul edilmektedir. İlk başlarda uzun süre Sümer egemenliği altında varlıklarını sürdürmüşlerdir. Daha sonraki süreçlerde ise kendi devletlerini oluşturmuşlardır. Sümerlerin aksine şehir devletleri şeklinde değil, merkezi otorite şeklinde teşkilatlanmışlardır. En bilinen kralları Sargon’dur, başkentleri ise Akad’dır. Kral Sargon sonrası Naram-Sin sınırları oldukça genişletmiş ve dört iklim kralı olarak tanrısallaşmış bir kraldır. Göçebe bir kavim olan Gutiler tarafından yıkılmışlardır.

Asurlular

Asurlular M.Ö. 2000’li yıllarda yukarı Mezopotamya’da ortaya çıkmış ve bulundukları kentin ismini almışlardır. Köken olarak Sami asıllı halklardan oldukları düşünülmektedir. Asurluların diğer uygarlıkların aksine sınırları daha geniştir, başkentleri Ninova’dır. Elbette ki sınırlarının bu denli genişlemesinde düzenli ordularının ve ticaret kolonilerinin katkısı büyüktür. Bu uygarlık ticaret sayesinde yazıyı Anadolu’ya taşımış ve dönemin önemli dillerinden biri olmuştur. En bilinen kralı Asurbanipal’dır. Üç krallık dönemi vardır; Eski Asur, Orta Asur ve Yeni Asur olmak üzere. Yaptıkları ticaret sayesinde kültür etkileşimleri oldukça yüksektir. Persler tarafından yıkılmışlardır.

Babilin Asma Bahçeleri

Babiller

Dünyanın Yedi Harikasından biri olan Babil’in Asma Bahçelerini inşaa eden Babil uygarlığının kökeni M.Ö. 2000’li yıllara kadar dayanmaktadır. Bu uygarlık mimari açıdan Mezopotamya’nın en gelişmiş uygarlığıdır. Babiller Mezopotamya coğrafyasının aşağısında yaşamışlardır ve Sami asıllı halklardandırlar. Babil Krallığı’nın iki dönemi vardır, bu iki dönem Eski Babil ve Yeni Babil olarak bilinmektedir. Eski Babil Krallığı’nın en önemli ismi Hammurabi’dir. Hammurabi’nin özelliği ise Eski Babil Krallığı’na altın çağını yaşatan kişidir. Ayrıca Hammurabi kanun yapıcı olarak bilinmektedir ve Hammurabi Kanunlarıyla ünlüdür. Diğer uygarlıkların aksine hafif cezalardan ziyade kısasa kısas ceza sistemi uygulanmıştır. Eski Babil Krallığı Hititler tarafından yıkılmıştır.

Yeni Babil Krallığı, Asurlular Krallığı yıkılınca ortaya çıkan otorite boşluğundan yararlanarak ikinci kere kurulmuştur. En önemli hükümdarlarından birisi ise Nabukadnezzar’dır. Ayrıca bu hükümdar Yahudileri Mezopotamya’dan sürmesiyle bilinmektedir. Persler tarafından yıkılmışlardır.