Sümerler
Mezopotamya denilir denilmez aklımıza gelen ilk uygarlıklardan biridir Sümerler. Bilinen en eski uygarlık olarak kabul görmektedir. Sümerler, Mezopotamya’nın güneyinde M.Ö. 3500 yılları civarlarında ortaya çıkmış bir uygarlıktır. Irk olarak Türk mü, Hint kökenli mi yoksa başka bir Asya toplumuna mı ait? Bu soru halen daha tartışılmaktadır. Sümerler çok önemli bazı özellikleriyle ön plana çıkmaktadır. Bu özellikler siyasi, ekonomik, kültürel alanlar olmak üzere geniş bir yelpazeye sahiptir.
Siyasi yapılanma olarak baktığımızda Sümerler, kendisine bağlı kent devletlerinden oluşan bir yapıya sahipti ki bu da şu demek oluyor; İç işlerinde bağımsız yönetim vardı, fakat siyasi birlik tam olarak yoktu. Ayrıca bu yapılanma dini bir yapılanma idi yani kentlerin başında bulunan kişiler rahip krallardı. Bunun yanı sıra her şehrin kendine ait bir tanrı veya tanrıçası bulunmaktaydı. Bu şehirler arasında bilinen en büyük ve etkin şehirleri Kiş, Uruk ve Ur şehirleridir. Meşhur destanlardan olan Gılgamış Destanı da Sümerlilere ait olup adını Uruk krallarından biri olan Gılgamış’tan almıştır. Ayrıca Yaradılış Destanı da Sümerliler tarafından yazılmış önemli eserlerden biri olarak bilinmektedir.
İlk başta göç ederek Asya üzerinden geldiği düşünülen Sümerler, bu bölgeye geldiklerinde yerleşik hayata geçmiş ve sürecin gerektirdiği şekilde tarım ve hayvancılık ile uğraşmaya başlamışlardır. Tarım ürünü olarak buğday, çavdar ve arpa, yetiştirilen hayvan olarak ise keçi, koyun ve öküz bilinenlerdi. Bu ürünlerden bazıları Ziggurat adı verilen ve pek çok sosyal işlevi olan bu tapınakların içerdiği erzak deposuna yerleştirilirdi. Bu işlem kayıt yapmayı gerektirdi ve sonunda Sümerlilerin, tarım ve hayvancılığın yanı sıra dinsel anlamda hem Sümerlilere hem de tüm insanlara olan en büyük getirisi olan yazının kullanım gereksinimini doğurarak icadını sağladı. Yazının en eski hali ilk olarak Sümerliler tarafından bulunmuş olmakla beraber hala başka bir dil ile bağlantısı olup olmadığı tam olarak çözümlenememiştir.
Ayrıca Sümerler pek çok özelliklerinin yanında astronomi ve matematik ile de uğraşmıştır. Dini anlamda ise çok tanrılı yapıya sahiplerdi ki bilinen tanrı ve tanrıçalarından bazıları; Anu, Enlil, İnanna, Enki destanlarında da yer bulmaktaydı. Genel hatlarıyla Sümerler hakkında önemli özellikler ve bilgiler olarak bunları söyleyebiliriz.