4. Haçlı Seferi
4. Haçlı Seferi; Önceki Haçlı Seferleri ile elde edilen kutsal toprakların elden çıkması ve doğudaki üstünlüğün Müslümanların eline geçmesi sonucu düzenlenen Haçlı Seferidir.
4. Haçlı Seferi Papa 3. İnnocentius tarafından organize edilmiştir. 1202 Yılında Avrupa’da başlayan bu sefer hareketinin amacı Kudüs’ü ve Urfa’yı Müslümanların elinden kurtarmaktır. Ayrıca Eyyubi Devleti’nin elinde bulunan Mısır’da iç düzen ve huzur bozulmuş durumdadır ve Papa bu durumu da değerlendirmek istemiştir. Bu gibi sebeplerden dolayı Papa 3. İnnocentius sefer çağrısında bulunmuştur.
Sefer çağrısına Avrupa’dan büyük katılım sağlanmıştır. Ancak kara yolu yerine deniz yolundan gitmeyi düşünmüşlerdir. Haçlılar, deniz yoluyla gidebilecekleri gemileri olmadığı için İtalyan şehir devletleri ile görüşmüşlerdir. Papalık, Avrupa’nın en büyük deniz filosuna sahip olan Venedik’ten yardım talebinde bulunmuştur. Venedik de bu lojistik talebini karşılayacağını bildirmiş ancak sefere katılan her askerin kendi yol parasını vermesini kararlaştırmıştır.
Anlaşmaya göre Venedik Dükü Dandolo; 4500 süvari, 20000 yaya, 9000 diğer askerler olmakla yaklaşık 40000 kişilik orduyu gemilerle Mısır’a götürecekti. Ancak sefer için beklenenin yarısı kadar askerin sefere başvurması üzerine Venediklilerin bu iş için harcayacakları paranın yarısı karşılanabilmiştir. Venedik ücretin diğer yarısının karşılanmaması halinde taşıma hizmetinin yerine getirilmeyeceğini Papalığa bildirmiştir. Papalık önceden topladığı vergileri de Venedik’e verdiyse de bu ücret tam karşılanamamıştır. Venedik Dükü Dandolo Macar ülkesinde bulunan Zara şehrinin alınmasında yardım edilmesi karşılığında bir miktar borcun silinmesini teklif etmiştir. Bu teklifin kabul edilmesiyle beraber Haçlılar Zara kuşatmasında Dandolo’ya yardım etmişlerdir ve şehir ele geçirilmiştir. Ancak yine de bu borç tam olarak kapatılamamıştır.
İstanbul’un Haçlılar Tarafından Zapt ve Yağma Edilmesi
Papalık ve Haçlıların paraya ihtiyaçları olduğu esnada Bizans İmparatorluğu’nda İmparator olmak isteyen 4. Aleksios amcasının tahtına göz koymuştu. 4. Aleksios tahta geçmesine yardım edilmesi karşılığında tüm masrafların Bizans tarafından karşılanacağını bildirmiştir. Bu sebeple Haçlılar ilk önce İstanbul’a gidip 4. Aleksios’a yardım etmeyi, sonrasında ise dönüp gemilerle Mısır’a geçmeyi düşündüler.
Haçlılar tıpkı düşündükleri gibi İstanbul’a gidip 4. Aleksios’u tahta çıkarmışlardır. Ancak Bizans hazinesi borçları kapatmaya yetmemiştir. Hal böyle olunca Haçlılar ve Dandolo şehri yağmalamaya ve talan etmeye başlamışlardır. Bu durum şehir halkı ile Haçlılar arasında sürtüşmeye yol açmıştır. Halk bu durumdan İmparatoru sorumlu tutmuş ve ayaklanarak İmparatoru devirmiştir. İstanbul büyük bir kaosa doğru sürüklenmiştir. Bu kaosu fırsat bilen Latinler ve Haçlılar 1204 yılında İstanbul’u işgal ederek burada bir Latin Krallığı kurmuşlardır. Böylelikle Mısır’a gitmek için harcanan o kadar para ve emek İstanbul’a yönelmiş oldu, 4. Haçlı Seferi hedefinden saptı.
Ortodoks halkının çok değer verdiği ikonlara ve kutsallara Katolikler çok değer vermediler ve tahrip ettiler veya kaçırdılar. Bu istila Katolikler ile Ortodokslar arasındaki dini ayrılığı daha da derinleştirmiştir. İstanbul’da Latin Krallığı kurulunca bir grup Bizans hanedan mensubu İstanbul’dan Trabzon’a kaçtı ve orada Trabzon Rum İmparatorluğu‘nu kurdular. Diğer bir grup hanedan mensubu da İznik’e gitti ve orada İznik Rum İmparatorluğu‘nu kurdular. İznik Rum İmparatorluğu 1261 yılında İstanbul’u Latinlerin elinden alarak yeniden Bizans İmparatorluğu’nu kurmuş oldu. İznik Rum İmparatorluğu, İstanbul’un alınmasıyla dağılmış olsa da Trabzon Rum İmparatorluğu uzun yıllar varlığını sürdürdü.
Sonuç olarak 4. Haçlı Seferi hedefinden sapmış ve başarısız olmuş bir Haçlı Seferidir.