Amasya Genelgesi Nedir?
Amasya Genelgesi; 21-22 Haziran 1919 gecesi Mustafa Kemal Atatürk tarafından hazırlanan, ulusal egemenliğe vurgu yapan, Türkiye Cumhuriyeti’nin temellerini ve Türk İnkılabının başlangıcını oluşturan belgedir. Amasya Genelgesi’nin amacı; İşgalcilere karşı vatan savunmasında direniş ruhu oluşturmak, ayrıca işgal altında olan vatanın kurtarılması için halkın öncü olduğu örgütlü ve düzenli bir direnişe geçmektir.
Amasya Genelgesi’nin Maddeleri
1. Vatanın bütünlüğü, milletin istiklali tehlikededir.
2. İstanbul Hükümeti üzerine aldığı sorumluluğun gereklerini yerine getirememektedir. Bu durum milletimizi adeta yok olmuş gösteriyor.
3. Milletin istiklalini, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.
4. Milletin içinde bulunduğu durum ve şartlara göre harekete geçmek ve haklarını yüksek sesle cihana işittirmek için her türlü tesir ve denetimden uzak milli bir heyetin varlığı zorunludur.
5. Anadolu’nun her bakımdan en güvenilir yeri olan Sivas‘ta milli bir kongrenin acele toplanması kararlaştırılmıştır.
6. Bunun için bütün vilayetlerin her sancağından milletin güvenini kazanmış üç temsilcinin mümkün olduğu kadar çabuk yetişmek üzere hemen yola çıkarılması gerekmektedir.
7. Her ihtimale karşı bu meselenin bir milli sır halinde tutulması ve temsilcilerin lüzum görülen yerlerde seyahatlerini kendilerini tanıtmadan yapmaları lazımdır.
8. Doğu illeri adına 23 Temmuz’da Erzurum’da bir kongre toplanacaktır. O tarihe kadar diğer illerin temsilcileri de Sivas’a gelebilirlerse Erzurum Kongresi’nin üyeleri de Sivas genel kongresine katılmak üzere hareket ederler.
Amasya Genelgesi’nin Önemi ve Özellikleri
Bu genelge pek çok kişi tarafından Anadolu İhtilali’nin bildirisi olarak değerlendirilmiştir. Amasya Genelgesi Türk Milletine, egemenliğin millete ait olduğunu bildiren bir çağrıydı. Tüm vatanı işgale, işgalcilere ve İstanbul Hükümetine karşı ayaklanmaya davet eder niteliktedir. Milli Mücadele ve yeni devletin temellerinin atıldığı bir belgedir. Bu genelge İstanbul Hükümetini ve işgalci güçleri tedirgin etmiştir. Hükümet tarafından Mustafa Kemal Paşa’ya görevinden uzaklaştırıldığı bildirilse de bu emir Anadolu’da bir karşılık bulmamıştır.
Amasya Genelgesi’nin Sonuçları
Amasya Genelgesi ile beraber Türk İnkılabının ihtilal safhası başlamıştır.
Milli Mücadelenin ve Kurtuluş Savaşı’nın Gerekçesi, Amacı ve Yöntemi belirtilmiştir.
İlk kez ulusun egemenliğine dayanan bir yönetimden söz edilmiştir.
İstanbul Hükümetinin üzerine düşen görevi yapmadığı vurgulanıp, yok sayılmıştır.
Tüm vatan, tüm millet İstanbul Hükümetine ve işgalci güçlere karşı mücadeleye çağırılmıştır.
Milli Mücadelenin sağlıklı ilerleyebilmesi için bir temsil heyetinin oluşturulması gerektiği söylenmiştir.